کارشناس ارشد میراث‌فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در یادداشتی نوشت: صبح روز بیست و چهارم شهریورماه و همزمان با برگزاری سوگواره رضوی، در مسجد شیخ لطف الله انتشار خبر درگذشت استاد اسماعیل شیران جامعه هنری و پیشکسوت دیار نصف جهان را در غم و اندوه فرو برد. لذا به رسم ادب و احترام در این نوشتار تلاش می شود تا گامی هر چه اندک برای پاسداشت خدمات این هنرمند پیشکسوت که احیاگر کاشی زرین فام در دیار نصف جهان بود برداشته شود.

همزمان با ادغام دو سازمان میراث فرهنگی و ایرانگردی و جهانگردی در سال ۱۳۸۴ خورشیدی بود که درهای جدیدی برای شناخت بسیاری از زوایای ناشناخته میراث فرهنگی و هنرهای سنتی اصفهان برای دانشجوی تازه کاری همچون من گشوده شد.

برای اولین بار استاد که پیرمردی نحیف، لکن خوش اخلاق و کم حرف بود را در زیرزمین زیبای خانه تاریخی امین اصفهان دیدم که به همت معاونت وقت معرفی و آموزش سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان از اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد، کارگاه کوچک سفالگری را در آنجا به عنوان مربی سفالگری راه اندازی کرده بود، البته باید گفت که استاد از اواسط دهه هفتاد به عنوان مربی در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان مشغول به تدریس بود.

استاد اسماعیل شیران علاوه بر هنر سفالگری در جوانی نوازنده دف بود و در همان زمان به همراه دو برادرش به حرفه سفالگری نیز مشغول بودند که در همان دوران راه برادران از هم جدا شد و استاد به تنهایی این هنر را ادامه داد. از اساتید استاد اسماعیل شیران می توان به حاج سید حسن موسوی زاده و حاج میرزا عباس ایلیا اشاره کرد که به گفته خود استاد، این اساتید هنر و عشق را توامان به او آموختند.

در سال ۱۳۸۷ استاد اسماعیل شیران با همکاری حوزه هنری و سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان که در آن زمان با نام سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری شناخته می شد، با استقرار در بیگلربیگی ضلع جنوب غربی پل خواجو، کارگاه سفالگری خود را برپا کرد و به جوانان و علاقه‌مندان به هنر اصیل سفالگری آموزش می داد.

استاد اسماعیل شیران در سال ۱۳۹۳ به حمام تاریخی علیقلی آقا رفته و کارگاه خود را در قسمتی از این حمام زیبای تاریخی برپا کرد.

از خاطرات به یاد ماندنی استاد اسماعیل شیران می‌توان به نحوه احیای کاشی زرین‌فام توسط این هنرمند پیشکسوت اشاره کرد که طبق روایت استاد مدتی به بنای تاریخی امامزاده، در امام (ع) رفت و آمد داشته و در آنجا بود که در بخشی از ازاره‌های صحن اصلی امامزاده و در کنار ضریح این امامزاده که پیکر دو امامزاده واجب التعظیم که نسبشان به امام حسن مجتبی (ع) و امام سجاد (ع) می رسد کاشی‌های زیبای زرین فام را کشف کرد.

سابقه اولیه کاشی های زرین‌فام اصفهان از دوران سلاطین ترک تبار سلجوقی در سده پنجم هجری قمری تا سده نهم هجری و ایام استیلای ترکمانان قراقویونلو در اصفهان رواج داشت و بنای این امامزاده که متعلق به دوران جهانشاه قراقویونلو (۸۵۷ هجری قمری) است آخرین ردپای کاشی زرین فام در اصفهان به شمار می رود و جزو معدود بناهای اصفهان بود که کاشی های زرین فام در تزئینات آن وجود داشت. لذا از سده نهم هجری قمری تا سده چهاردهم هجری قمری تقریبا تولید این کاشی در اصفهان دیگر وجود نداشت.

استاد اسماعیل شیران با همکاری دکتر محمد تقی آشوری در دانشگاه هنر اصفهان توانست به صورت علمی و عملی دوباره تولید این سفال را احیا کند.

استاد اسماعیل شیران معتقد بود خاکی که من استفاده می کنم ذره ذره وجود انسانهایی است که روزی همانند ما در قید حیات بودند و من این خاک را دوباره حیات می بخشم. حیاتی از جنس هنر.

یکی از درخواست های این هنرمند پیشکسوت از ابتدا تا انتهای فعالیتش، بیمه شدن بود که متاسفانه پس از عمری تلاش خالصانه به دلیل قوانین دست و پاگیر اداری در مورد این درخواست و یا درخواست های دیگر این هنرمند صنایع دستی و هنرهای سنتی استان چندان کمکی نشد.

آنگاه که به تابوت حامل پیکرش در کنار بنای تاریخی خانه هنرمندان اصفهان می نگریستم، خاطره تشییع پیکر هنرمندان دیگر همچون استاد علاق‌ مندان به سرعت از برابر دیدگانم می گذشت و در حالی که به سخنان بدرقه گونه اهل هنر و فرهنگ اصفهان که در وصف حیات استاد سخن می‌گفتند، گوش می‌دادم ناگاه دریافتم که تنی چند از اطرافیان به آرامی به مدیرکل میراث فرهنگی استان که در کنارش ایستاده اند گوشزد می کنند که خانواده استاد را دریابید، نگران آینده آنها هستیم. آرام به تابوتش که بر دوش دوستدانش حمل می شود می نگرم و به این می اندیشم که این انسانهای بزرگ به گردن ما حق دارند، آیا توانسته ایم به عنوان خادمان میراث فرهنگی این دیار، تنها گوشه ای از دین خود را به آنان ادا کنیم ؟؟!!

انتهای پیام/